Özet

Pnömokok hastalıkları, bakteriyemik olan ya da olmayan pnömoni başta olmak üzere, özellikle yaşlılarda ve immün sistemi zayıflatan durumlar gibi birtakım sağlık sorunları olan erişkinlerde, tüm dünyada önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olmaya devam etmektedir.  Ülkemizde 13 valan konjuge pnömokok aşısı (KPA13) ve 23 valan polisakarid pnömokok aşısı (PPA23) olmak üzere erişkinler için ruhsatlandırılmış iki aşı vardır. PPA23 erişkinlerde yıllardır kullanılmaktadır. 2008’de 7 valan konjuge pnömokok aşısı (KPA7) çocuklarda kullanılmak üzere Genişletilmiş Bağışıklama Programı’na alınmıştır; daha sonra 2011’de KPA7 yerini KPA13’e bırakmıştır. Yakınlarda Sağlık Bakanlığı’nca, Bağışıklama Danışma Kurulu kararları doğrultusunda, aşıyla önlenebilir hastalıklar açısından risk grupları kabul edilmiş ve bunlara uygulanması gereken, aralarında erişkinlerde pnömokok aşılamasının da bulunduğu aşı şemaları yürürlüğe konulmuştur. Bu şemalar, pnömokok aşıları yönünden, KPA13’ün hem yüksek risk altındaki erişkinlere hem de ≥65 yaşındaki tüm erişkinlere uygulanması gibi ABD’deki güncel Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) önerileriyle büyük ölçüde örtüşmektedir. Ayrıca, yakınlarda yayımlanan bir genelgeyle ülkemizde de başlatılacağı açıklanan invazif pnömokok hastalıkları sürveyansı, Aşıyla Önlenebilir İnvazif Bakteriyel Hastalıkların Sürveyansı programının kapsamına alınmıştır. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Erişkin Bağışıklaması Çalışma Grubu’nca hazırlanan bu uzlaşı raporunda ilgili literatür ve uluslararası öneriler gözden geçirilmiş ve üzerinde uzlaşılan öneriler sunulmuştur. Bu önerilerden seçilmiş birkaçı aşağıda sıralanmıştır: [1] ≥65 yaşındaki herkese, yüksek risk altındaki her yaştan erişkinler (yani immün sistemi zayıflatan durumu, fonksiyonel ya da anatomik asplenisi, beyin-omurilik sıvısı kaçağı ve koklea implantı olan hastalar) gibi, önce KPA13 ve sonra PPA23 uygulanmalıdır. [2] Pnömokok aşılaması, pnömokok hastalığı yönünden risk altında olan (yani kronik kalp hastalığı, kronik akciğer hastalığı, kronik karaciğer hastalığı, alkolizm, diabetes mellitus’u olan hastalar ve tütün kullananlar gibi)  <65 yaşındaki erişkinler için de önerilir. Bu hastalara yalnız PPA23 uygulanması yeterlidir; ancak PPA23 öncesinde KPA13 uygulanması da yararlı olabilir. [3] Her iki aşının uygulanmasının gerektiği erişkinlere önce KPA13 uygulanmalıdır. [4] PPA23’ün, immünokompetan erişkinlerin çoğuna KPA13’ten ≥1 yıl sonra uygulanmasına karşın; bu aşı yüksek riskli hastalara ≥8 hafta sonra uygulanmalıdır. [5] Daha önce PPA23 uygulanmış hastalara, bu uygulamanın üzerinden ≥1 yıl geçmeden KPA13 uygulanmamalıdır. [6] İmmün sistemi zayıflamış ve asplenik hastalara PPA23’ün ilk dozundan ≥5 yıl sonra bir rapel dozu da uygulanmalıdır. [7] KPA13 için hiçbir yaş grubunda rapel dozu önerilmemektedir. [8] Her iki aşı da farklı bir bölgeye uygulanmak koşuluyla grip aşısıyla aynı anda yapılabilir. [9] Çocukluk çağı bağışıklamasında kullanılan KPA13, toplumdaki aşı suşlarını ortadan kaldırabildiği için, bu aşı erişkinlerde beklenen yararı sürekli olarak sağlamayabilir. Bu nedenle, serotip dağılımı ve antibiyotik direnci hızları da dahil olmak üzere lokal epidemiyolojinin anlaşılması için erişkin pnömokok hastalıklarının sürveyansı son derecede önemlidir.

Klimik Dergisi 2018; 31(Özel Sayı 1): 2-18.

Cite this article as: Şenol E, Azap A, Erbay A, Alp-Çavuş S, Karakuş R, Acar A. [Pneumococcal vaccine as one of the immunization coverage targets for adulthood vaccines: A consensus report of the Study Group for Adult Immunization of the Turkish Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases]. Klimik Derg. 2018; 31(Suppl. 1): 2-18. Turkish.