Amaç: Layşmanyazın laboratuvar tanısı, kültür, mikroskopik inceleme, serolojik ve moleküler yöntemlere dayanır. Tüm dünyada kültür için sıklıkla Novy-MacNeal-Nicolle (NNN) besiyeri kullanılmaktadır. Moleküler tanı yöntemlerinin tanısal amaçlı kullanımı sonrası NNN besiyerinin duyarlılığı konusunda şüpheler oluşmuştur. Bu çalışmada, yeni bir besiyerinin etkinliğinin NNN besiyeri ve moleküler yöntemle karşılaştırılması amaçlanmıştır.

Yöntemler: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Parazitoloji Anabilim Dalı’na Kilis, Osmaniye, Bitlis, Gaziantep ve Manisa illerimizdeki sağlık merkezlerinden tanı veya doğrulama amacıyla kutanöz layşmanyaz (KL) şüpheli 22 ve viseral layşmanyaz (VL) şüpheli 4 hasta örneği gönderilmiştir. Bu illerdeki sağlık merkezlerine önceden hazırlanan besiyerleri gönderilmiş ve alınan klinik örneklerden bu besiyerlerine ekim yapılması istenmiştir. KL için alınan iğne aspirasyon sıvısı ve VL için kemik iliği örnekleri, NNN besiyerine ve yeni geliştirilen karaciğer ekstreli besiyerlerine eşzamanlı olarak ekilmiş, yayma preparatlarıyla birlikte kurumumuza gönderilmiştir. Yayma preparatları Giemsa yöntemiyle boyanarak incelenmiştir. Ayrıca bu materyallerde gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu yöntemiyle parazit DNA’sı aranmıştır.

Bulgular: 26 örneğin 14’ünde Leishmania amastigotları görülmüştür. Örneklerden NNN besiyerine ekilenlerin 8’inde, yeni besiyerine ekilenlerin ise 24’ünde promastigot üremesi görülmüştür. KL şüpheli 2 hastada her iki besiyerinde de parazit üretilememiştir. Genotiplendirme yapıldığında dermotropik yerleşim gösteren izolatların L. tropica, L. major ve L. infantum/donovani; viserotropik yerleşim gösteren izolatların ise L. tropica ve L. infantum/donovani olduğu saptanmıştır.

Sonuçlar: Layşmanyaz tanısında yaygın olarak kullanılan NNN besiyeri ülkemizde bazı Leishmania suşlarının tanısında yeterli duyarlılıkta değildir. Bu nedenle tanı için çalışmamızda sunduğumuz karaciğer ekstreli besiyeri gibi zenginleştirici bir besiyeri kullanılması ve bu sonucun başka çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.

Klimik Dergisi 2020; 33(2): 137-41.

Cite this article as: Özbilgin A, Tünger Ö, İnanır I, Çavuş İ, Perk NE, Özel Y. [Comparison of liver extract medium with Novy-MacNeal-Nicolle medium and the molecular method for the diagnosis of leishmaniasis]. Klimik Derg. 2020; 33(2): 137-41. Turkish.